Türk devletinin Başûrê Kurdistan ve Irak’ı ilhak etme girişimleri birçok yeri harekete geçirdi. Irak sahasında bulunan ABD’den İran’a tüm taraflar, doğrudan ya da dolaylı açıklamalarda bulunuyor. Türk devletinin işgal planları NATO zirvesine dahi yansıtılmaya çalışıldı. NATO zirvesi çerçevesinde ABD’de bulunan Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyni’nin girişimleri de bu yönlü ele alınırken, ABD'nin “Bağdat ve Hewlêr ile koordinasyon sağlanmalı” ve Irak'ın “yeşil ışık yakılmadı” açıklamaları da “sınırları belirlenmiş” işgal operasyonlarına işaret ediyor

TC DAHA FAZLA ALANA YERLEŞİYOR

Ancak Türk ordusu; Irak ve Başûrê Kurdistan’da var olan istikrarsızlıktan faydalanarak, bölgeye daha fazla yerleşme arayışlarını hızlandırdı. Behdînan’ın büyük bir bölümüne yerleşmeye çalışan TC; köyleri yakarak, bölgeyi boşaltmaya devam ediyor. Başûrê Kurdistan ve Irak topraklarının ilhak edilmesi uygulamaları uluslararası ve bölgesel anlaşmalar temelinde gerçekleştirilirken, Bağdat başta olmak üzere muhatap tarafların suskunluğu bu tür yorumlara neden oluyor. 

Şİİ ÇEVRELER RAHATSIZ

Irak'ta ilk ciddi tepkiler Asaib Ehli Hak Hareketi lideri Qeys El- Xezali’den gelirken, Şii liderin “Türk ordusu tüm Irak topraklarından çekilmeli” açıklaması Irak'taki Şii camiasının ezici çoğunluğunun tavrı şeklinde ele alınıyor. Ayrıca Xezali’nin liderlik yaptığı siyasi çevre Heşdi Şabî’nin önemli bir tarafı olarak da biliniyor. Yine Bağdat merkezli güçlü olan Koordinasyon Çerçevesi de bu yönlü açıklamalarda bulunurken, Sudani hükümeti ise gelişen tepkileri pasifize eden bir yol izliyor. 

SUDANİ HÜKÜMETİNİN SOYUNDUĞU ROL

Bölgede ve Irak kamuoyunda gelişebilecek olası tepkileri minimize eden Sudani hükümeti, Irak Ulusal Güvenlik Konseyi adına görüşülen toplantıdan sonra Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Qasım Ereci önderliğindeki bir heyeti Hewlêr’e gönderdi. Heyetin temel amacı ise Başûrê Kurdistan’daki Türk işgal hareketliliği sonrasında yaşanan gelişmeleri incelemek. Hewlêr’e gelen Ereci ve beraberindekiler Mesrur Barzani’nin konuğu şeklinde ağırlanırken, söz konusu heyetin Barzani’nin verdiği bilgiler temelinde Türk ilhakını Bağdat’a rapor etmesi bekleniyor. Ancak hem Ereci hem de Barzani, Başûr kamuoyunda Türk işgal ve ilhakının “yerel işbirlikçileri” temelinde isimlendirilirken, Bağdat’ın temel amaçlarından biri ise oluşabilecek reflekslerini önünü almak. 

IRAK’IN RAHATSIZLIĞI: KONTROLÜ DIŞINDA BİR İŞGAL

Irak merkezi hükümetinden özellikle Sünni siyasi çevreler, Türk işgal siyasetinin Bağdat’taki sözcülüğüne soyunmuş durumda. Merkezi hükümet kanadından gelen “yeşil ışık yakılmadı” ve “saldırıları reddediyoruz” türünden açıklamalar kafa karıştırıcı olsa da bu durum Irak’ın Türk devleti ile bir işgal anlaşmasına gidip gitmediği sorusuna daha fazla yanıt arıyor. Sudani hükümetinin kimi resmi ağızlardan TC’nin operasyonlarına karşı yaptığı açıklamalar ise TC’nin Irak ile vardığı anlaşmanın da ötesine geçerek, hem Başûr’a hem de Irak’a daha fazla yerleşmesinden kaynaklanıyor. Nitekim Türk ordusu bölgeyi yakıp yıkarak, oluşturduğu yeni askeri üslerle adeta yeni bir kışla oluşturdu. İdari kimi işleri de devralan TC, uzun vadede hem Bağdat'ı hem de Hewlêr’i baypas etmeye hazırlanıyor. Bağdat'ın en büyük “rahatsızlığı” ise Erdoğan'ın Bağdat ziyareti sırasında varılan anlaşmanın da ötesine geçilerek, çıkarlarına ters gelen bir tabloya karşı olmak. 

ABD ANLAŞMALAR TEMELİNDE ‘DEVAM’ DİYOR

TC'nin Behdînan’da ilhaka dönük yaptığı ilk girişimleri sırasında açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanı Sözcüsü Matthew Miller’in “Türkiye, Bağdat ve Hewlêr ile koordinasyon sağlanmalı” ifadeleri de bu çerçevede okunuyor. ABD'nin de bilgisi dahilinde olunan bir konsepte işaret edilirken, yapılan “temkinli” açıklamalar ise TC’nin sınır tanımazlığına “sınırları belirlenmiş” bir operasyon olduğu mesajı veriliyor. Temel endişe ise kontrol dışına çıkılmış bir durumun önüne geçmek olarak algılanıyor.

TC’NİN ULUSLARARASI ARAYIŞLARI NATO ZİRVESİNE KADAR GİTTİ

Uluslararası anlamda da işgal için zemin arayışlarına hız veren Türk devleti, bu durumu ABD'de yapılan NATO zirvesine de taşımak istedi. KDP’li olan Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin zirve kapsamında Washington’da bulunan Türk Dış İşleri Hakan Fidan ve kimi ABD’li temsilcilerle bu durumu görüştüğü de belirtiliyor. Bu görüşmelerde Hüseyin’e Türkiye’ye ziyaret takvimi çıkarıldığı ileri sürüldü, Hüseyin'in önümüzdeki günlerde Türkiye'ye gelerek, Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, MİT Müsteşarı İbrahim Kalın ve Türk Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile görüşmesi bekleniyor. Hüseyin; Türk ilhakının meşrulaştırılmasında Irak merkezi hükümeti içindeki en büyük destekçilerinden biri olarak öne çıkıyor. 

HÜSEYİN’İN KDP’Yİ AKLAMA ARAYIŞLARI

Ayrıca Hüseyin; KDP’nin işgaldeki rolünü ve yerini uluslararası anlamda gizlemeye çalışarak, tepkilerin hedefine ise Kurdistan Özgürlük Hareketi’ni koyma arayışında. Barzanilerin diplomasi ve siyasetteki altüst olmuş prestijini de toplamaya çalışan Hüseyin, bunu Irak merkezi hükümetinin verdiği “resmi” olanaklarla yapıyor.