Mardin'in Derik ilçesi, önemli oranda Ermeni nüfusu yaşadığı yerlerdendi, ancak 1915'te başlayan ve halen çeşitli biçimleriyle sürdürülen soykırımla Ermeni nüfus bitirilmekle kalınmadı, mezarlıkları ve ibadet yerleri dahil Ermeni izleri de bırakılmadı.

Mardinli araştırmacı yazar Eyyüp Güven, Mardin’in Derik ilçesindeki Ermenilerin yaşadıklarını anlattı.

SADECE BİR AİLE KALDI

İlçe sınırları içerisinde bulunan Ermenilerin tarihinin çok eski, ilçe merkezinde ise 400 yıla dayandığını belirten Güven, şunları söyledi: "Günümüzde sadece tek bir aile yaşamakta olup geçimlerini demircilikle sağlıyor. 1915 sürecinden önce binlerle ifade edilen nüfus yoğunluğu 1970'lerde bir aileye kadar düşürüldü. Nüfusun hızlı bir şeklide aşağıya çekilmesinin nedeni; korkunç boyutlarda din ve iktidar baskısına, ekonomik alanda sürekli bireysel ya da toplu tahribatlara maruz kalıp canlarına ve mallarına sürekli ganimet gözüyle bakılmasıdır.

10 DÖNÜMLÜK MEZARLIK VARDI

Derik’teki Ermeni mezarlığı on dönümlük bir alan üzerine kurulmuş. 1915'ten sonra ilçeye geri dönüş yapan Ermeniler, kendi mezarlık alanlarını belirlemek için 10 dönümlük bir araziyi, etrafını çitlerle çevirerek ayırdı. Daha önce kilise avlusuna gömülenler, 1930 sürecinden sonra bu etrafı çevrilen mezarlığa gömüldü.

Derik’te Ermenilere ait dört büyük mezarlık vardı. Dêra Sor Mezarlığı (Mezelê Dêra Sor), Newalê Kilisesi Mezarlığı (Mezelê Dêr a Newalê), Aşikê Remê Mezarlığı (Su Değirmeni Mezarlığı), Korta Bağları Mezarlığı (Mezelê Korta) isimli dört mezarlıktan sadece geriye 50 mezardan başka mezar kalmadı. Hepsi gasp edilerek yapıların altında bırakıldı. 1980 sürecine gelindiğinde, Ermeni mezarlığının sınırları daraltılıp yer yer nereden ve kimler tarafından alınıp satıldığı belli olmayan işgallerle 1 dönümlük alan konumuna getirildi.

İZLER BİLE 'İTİNAYLA' SİLİNDİ

Harabeye dönüşen Ermeni mezarlıklarının korunması için hiçbir şey yapılmadı. Bilinçli olarak korunmadı. Mevcut izler bile 'itinayla' temizlendi.