AKP hükümetinin savaş politikalarından kaynaklı Türkiye ve Kürdistan'da yaşanan ekonomik daha da büyüyor. Ekonomik kriz bu sefer peynir, tereyağı ve süt ürünlerine yansıdı. Amed'de peynir, yağ ve süt gibi ürünleri alabilmek oldukça zorlaştı. Pazarda ürünlerin fiyatlarında yaşanan artış yurttaşları oldukça zor bir durumda bırakıyor ve kimse bir şey alamıyor. Ocak ayında 55 TL olan tereyağı gelen zamlar ile beraber 85 liraya çıktı. 

Türkiye istatistik kurumunun (TÜİK) verilerine göre 2020’nin ilk 11 ayında Türkiye’de 71 bin ton tereyağı üretildi. Bu üretim yeterli olmadığı için 8 bin ton ise ithal edildi. Bunun için ise 31,6 milyon dolar kullanıldı. Türkiye’de çiftçilerin traktörleri haczediliyor ve üreticiler üretimden vazgeçmek zorunda kalıyor. TÜİK verilerine göre geçen 11 ayda 24 milyon ton süt üretimi yapıldı. Bu veri göz önünde bulundurulduğunda Türkiye'nin en büyük tereyağı ihracatçısı olması gerekirdi. Bu durum TUİK’in verdiği rakamların doğruyu yansıtmadığını gösteriyor.

Bundan kaynaklı süt üreticileri zarar ediyor ve her geçen gün durumları daha da kötü hale geliyor. Bu yaşanan sıkıntı ülkede hayvancılığın bitme noktasına gelmesine neden oluyor. Amed’de Peynir Pazarında ve Gazi caddesinde pazarlar sessiz ve neredeyse hiçbir hareketlilik yok. Pazar esnafı ekonomik kriz ile beraber yaşadıkları sıkıntıları ve şikayetlerini anlattılar. 

HERKESİN CEBİ BOŞ

Ekonomik krizden kaynaklı kimsenin bir şey alamadığını ifade eden Şehmus İlah, "Kimsenin cebinde para yok, insanların peynir almaya gücü yetmiyor. Nerdeyse aldığımız fiyata peyniri satışa sunmamıza rağmen kimse bir kilo peynir alamıyor. İş yok ve peynir pazarı boş durumda. Uzun bir süredir Pazar sessiz bir durumda ve yurttaşlar gelmiyor. Geçen yıllarda Amed’i dışarıdan ziyaret eden insanlar Peynir Pazarına uğrayıp kilolarca peynir ve tereyağı alırdı. Fakat şimdi gördüğünüz gibi esnafların dışında pazarda kimse yok. 

Sabahın erken saatlerinde dükkanı açtım. Şimdi saat 12:30 ve tek bir insan uğramadı. Daha hiçbir şey satamadım bu saate kadar. Bu dönemde zengin olanlar daha zengin, fakirler ise daha fakirleşti. Amed’de esnaf ölmüş durumda ve kimsenin bundan haberi yok. Birçok yurttaş parasız olduğu için en ucuz peyniri soruyor ve bazen bozulmuş peyniri bile istiyorlar. Bu nasıl bir durumdur" diye konuştu. 

43 YILDIR BÖYLE BİR REZİLLİK GÖRMEDİM

43 yıldır peynir satarak geçimini sağlayan Mehmet Aras (55), her gün yapılan zamlardan kaynaklı durumlarının çok kötü olduğunu belirtti. Bu işi 43 yıldır yaptığını hatırlatan Aras, "Şimdiye kadar böyle bir rezalet görmedim. Üretici sütü pahalı aldığı zaman peynir yapıp satamaz. Sütü ve peyniri elinde kalıyor. Bir ay içinde bir şeye 10 Lira zam yapılırsa yurttaşlar haklı olarak alışveriş yapamaz.

Üretici de satıcı da kazanamıyor. Uzun zamandır bu durumdayız ve artık hiçbir şey satamıyoruz. Zaten haftada 5 gün dükkanı açıyoruz. Böyle bir durumda nasıl kira ve faturaları ödeyebilirim? Artık borçlarımızı dahi ödeyemiyoruz, borç verdiğimizi alamıyoruz. Bu hükümet her şeye zam yaptı, insanlar nasıl gelip alışveriş yapsınlar" diye konuştu. 

KRİZDEN KAYNAKLI 850 ESNAF KEPENK KAPATTI

Sabah saatlerinde dükkanını açan ve akşam 7'ye kadar 5 Liralık ürün sattığını kaydeden Aziz Guner (67), yaşadıkları sıkıntıları şu sözlerle anlattı: "6 çocuk babasıyım ve bir hastam var. Ben de daha önce ciğerlerimden ameliyat oldum. 6 çocuğa bakmak o kadar kolay değil ama adam kalkıp 'bu yıl ekonomi yükselişe geçecek" diyor. Tabi adamın keyfi yerinde, neden böyle demesin ki? Kimse yoksulların halinden anlamıyor. Sabahtan akşama kadar boş oturuyorum. Yeni Yaşam gazetesine aboneyim ama gazeteyi getirdiklerinde üzerimde gazete parası bile olmuyor. Gazete bizim gazetemiz sahip çıkmamız gerekiyor ama maalesef imkanlarımız yok. Krizden dolayı durumumuz gün geçtikçe daha da kötüleşiyor. Amed'de krizden kaynaklı yaklaşık 850 esnaf kepenk kapatmak zorunda kaldı. Binlerce kişi ise işsiz kaldı. 22 yıldır bu işi yapıyorum ama şimdiye kadar böyle bir kriz görmedi."
Pazarda satmak için Ergani'den peynir getiren Şehmûz Bîngol (66) ise, çocukluğundan bu yana bu işi yaptığını ama hiçbir zaman bu kadar zorlandıklarını hatırlamadığını söyledi. Getirdiği peynirin elinde kaldığını söyleyen Bingöl, durumlarının çok kötü olduğunu ve böyle gittiği takdirde başka bir iş aramak zorunda kalacağını ifade etti.