Bitlis tütünü yıllardır şehrin en büyük gelir kaynağı. Tütün fabrikasının kapatılması ve beraberinde ekilen tütünlerin satımı hakkında henüz net bilgiler yok.

Tütün üreticilerini olumsuz etkileyecek uygulama 1 Temmuz’dan itibaren yürürlüğü girdi. Buna göre sarma sigara satışı yasaklandı.

Bitlis’te tütün ekimi tarihi bir geçmişe sahip. Tatvan ve Bitlis merkez köylerinin bazıları halen devam eden tütün ekimiyle geçimini sağlıyor.

Tütünün Haziran’da tohumların toprakla buluşturulmasından Kasım’a kadar devam eden zahmetli bir süreci var. Bitlis merkezine bağlı Herves (Bölükyazı) köyü Türkiye’nin birçok şehrine tütün satışı yapıyor.

Pandemiden önceleri İran’dan bile alıcıları bulunan Herves tütünü üreticileri, tek gelir kaynaklarının akıbeti hakkında endişeli.

Tekel tütünün dışında olan bütün tütünler ülke içinde üretilse de ‘kaçak tütün’ olarak tanımlanıyor. 

Tütünün son evresi olan kıyım atölyesine misafir olduk. Tütün üreticisi Fatih Oğuz, 35 yaşında ve 10 yaşından beri tütünle uğraşıyor.

Şehir içinde ve giriş çıkışlarda polis, asker noktalarından bazen tütünlerine el konulduğunu bazen de hem el konulup hem de ceza kesildiğini aktaran Oğuz, “Çocukluğum bu tütün tarlalarında geçti. Gelirimiz, ekmeğimiz tütünden geliyor" diye belirtiyor. 

Oğuz şunları ekliyor: "Devlet vergi istiyorsa verelim, bunun için evrak hazırlanması gerekiyorsa da başvuralım yeter ki rahat şekilde tütünümüzü satalım. Ben tütünümü çevre şehirlerde satmaya götürdüğümde korkuyla yola çıkıyorum. Yılın yarısını ben buna emek vererek geçiriyorum. Her an emeğime el koyabilirler yada milyarlarca ceza verebilirler diye korkuyorum. Bu konuda da çok ciddi karmaşıklık var, birileri yasak diyor, birileri değil diyor. Ne yapacağız bilmiyoruz."

TEKEL, British American Tobacco’yla (Birleşik Krallık Londra merkezli, Philip Morris'in ardından dünyadaki en büyük ikinci tütün şirketi) satılınca tüm markaların isimleri de satılmış oldu.

Şu an yerli tütünle yapılan sigara yok. Oğuz da buna atıfta bulunarak, şöyle tepki gösteriyor: “Amerika’dan başka ülkelerden tütün Türkiye’ye geliyor. Neden o serbest de bizim emeğimizle içinde katkı maddesi olmayan helal bir emekle ekilmiş biçilmiş tütünümüz yasak. Doğal bir tütündür. Çok zor bir süreçtir tütün ekmek. Çocuklarımız, eşlerimiz büyük cefa çekiyor bu tütün satılma evresine gelene kadar. Çok ciddi sıkıntılarımız kaygılarımız var.”