Rapor, İHD İstanbul şube binasında bir basın toplantısı ile açıklandı.

İHD İstanbul Şubesi Başkanı Gülseren Yoleri ve dernek yöneticileri katıldığı toplantıda raporu Yoleri okudu.

Yoleri, dünyada ırkçılık, şiddet ve yoksulluğa paralel olarak mültecilere yönelik hak ihlallerinin arttığına dikkat çekti.

Devletlerin çözümsüz kalmasının bu hak ihlallerinin yol açtığını kaydeden Yoleri, Türkiye’de geçici koruma altındaki kayıtlı Suriyeli sayısının 13 Ocak 2021 tarihi itibarıyla toplam 3 milyon 645 bin 557 kişiye ulaştığını belirtti.

Yasal statü sahibi mültecilerin dahi sınırdışı edilme korkusundan haksızlıkları dile getiremediğini ifade eden Yoleri, “Bu nedenle yaşadıkları pek çok olumsuzluk kayıtlara geçmemekte gizli kalmaktadır. Yoğunluklu yaşandığı tespit edilen kadına yönelik şiddet, cinsel istismar, çocuklara yönelik hak ihlalleri, emek sömürüsü, ayrımcılık, adalete erişim engeli, çalışma hakkı ihlalleri, adalete erişim engelleri bu nedenle görünür olamamaktadır” şeklinde konuştu.

Ayrımcı yaklaşımlar ve nefret söylemlerinin sorunların görünür olmasını engellediğine dikkat çeken Yoleri,  “Siyasi aktörlerin ayrımcı açıklamaları ve medyadaki ayrımcı nefret dili bu çekingenliği büyütmektedir. Bu büyük engellere rağmen başvuru yapmaya cesaret edilmesi, sorunların ne derece ağır yaşandığının göstergesi olarak görülmelidir” dedi.

Rapora göre geçen yıl toplam 658 hak ihlali yaşandı. Bunlar şöyle sıralandı: “Haksız gözaltı, tutuklama 16, adil yargılanma hakkı 2, işkence, darp, kötü muamele 18, güvenlik güçlerinin neden olduğu ölümler 6, umut yolculuklarında yaşamını yitirenler 62, nefret saldırılarında yaşamını yitirenler 7, iş cinayetlerinde yaşamlarını yitirenler 101, nefret saldırılarında yaralananlar 22, uluslararası koruma talepleri 77, Türkiye’ye sığınma talepleri 19, geri gönderme yasağı ihlali 16, seyahat hakkı ihlali 209, kadına yönelik şiddet, cinsel istismar 4,  mültecilere ilişkin haber yapan gazetecilere yönelik baskılar, gözaltı, tutuklama 12.”

ÖNERİLER

Hak ihlallerine karşı özellikle “hak temelli yaklaşım benimsenmesi”, “medya ve siyasette ırkçı saldırıları teşvik eden söylemlerden vazgeçilmesi”, “nefret saldırıları karşısındaki cezasızlığa son verilmesi” isteniyor.

Diğer öneriler şöyle sıralanıyor:

* 1951 Cenevre sözleşmesindeki coğrafi çekincenin kaldırılması.

* AB-Türkiye arasındaki Geri Kabul Anlaşmasının geri çekilmesi.

* Sınırlar açılarak insan kaçakçılığının önlenmesi.

* Mültecileri sınırdan geçmek için yasadışı-tehlikeli yollara sevk eden politika ve söylemlerden vazgeçilmesi.

* BMMYK’nın Türkiye’de yeniden faaliyet göstermesi.

* Göç İdaresinin uluslararası koruma ve ikamet başvurularının alınması başta olmak üzere mültecilerin taleplerini karşılayacak güven verici, keyfiyetten uzak, mültecilerin erişimini kolaylaştıran bir sistem kurması.

* Geri gönderme yasağına aykırı uygulamaların durdurulması.

* Kadın ve çocuklara yönelik istismar ve şiddeti önleyici, kadın ve çocukları koruyucu etkin mekanizmaların hayata geçirilmesi.

* Dil ve maddi imkan sorunları da gözetilerek adalete erişim ve hukukun korumasından yararlanma konusunda eşitlik ve yeterli imkân sağlanması.

* Uzun süre Türkiye’de yaşayan ve geri dönmesi savaş ve sonraya etkilerinin neden olduğu koşullar çerçevesinde mümkün görünmeyen mültecilere vatandaşlık verilmesi sağlanmalıdır.”