HDP Ekonomi Komisyonu, Borçluluk Raporu hazırladı. Komisyon adına konuşan Batman Milletvekili Necdet İpekyüz, "AKP iktidarı 2002 yılından beri Türkiye toplumunu ve vatandaşları sistematik olarak borçlandırıyor. Bankalara bağımlı hale getiriyor, faize bulaştırıyor. Faiz lobisi hiç durmadan AKP’nin politikaları sayesinde para kazanıyor. Bir yönetme taktiği olarak borçlandırma, AKP’nin bu topraklara, bu toprakların insanına ve birikimine yaklaşımını gösteriyor. Bu yaklaşım şudur: Borçlandır, faiz al, iktidara bağımlı hale getir" dedi.

'BOĞAZA KADAR BATILMIŞ DURUMDA!'

İpekyüz'ün açıkladığı raporda öne çıkan bölümler şöyle:

"AKP, vatandaşları, esnafları ve şirketleri borçlandırarak iktidarına muhtaç hale getiriyor. İstikrar dedikleri şey, aslında, borçta, konkordatoda, iflasta istikrardır.

Türkiye’de vatandaşın, esnafın ve KOBİ’lerin en büyük belası borçtur. AKP’nin ekonomik krizi derinleştiren popülist politikaları nedeniyle devlet hazinesi de büyük bir borç krizi içerisindedir. Yani boğaza kadar borca batmış durumdayız. Koronavirüs pandemisinin de etkisi ile çanlar Türkiye ekonomisi için çalıyor ve en büyük tehlike borçların geri ödenememesi sorunudur.

Ne 2001 ne 1994 krizlerinde bu denli bir borçlanma görülmedi. Türkiye, her düzeyde borçlanmanın ekonomik çöküşü ve sosyal buhranı çağırdığı bir gerçekle karşı karşıyadır.

'KREDİ BORÇLARI 218 MİLYAR TL ARTTI'

Kredi borcunu ödeyemeyenlere art arda icra takipleri gönderiliyor. AKP iktidarının tarihi artan icra dosyaları tarihidir. İstikrar, artan icra dosyalarındaki istikrardır. 2002 yılında icra takibine düşmüş dosya sayısı 8 milyon 613 bin iken 2008 yılında bu sayı 12 milyon 333 bine yükselmiştir. Bu sayı 2012 yılında 19 milyon 098 bin iken, 2020 yılında 26 milyon takibe düşmüş icra dosyası vardır. Yani borç büyüyor, iflaslar büyüyor, icralar büyüyor; halk yoksullaşıyor, esnaflar iflas ediyor, yandaşlar ve bankalar zenginleşiyor.

AKP iktidarı döneminde hane halkları her yıl yüksek oranda borçlanarak yaşamını sürdürdü. Birikerek büyüyen hane halkları borçları 18 yılda 127 kat arttı. Gelir dağılımında adaletin bozulduğu ve son yıllarda gelir edinme kanallarının giderek daraldığı bu zaman zarfında, hane halkları için borçlanma hane içine konan bir ateşe dönüştü. Konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerinden oluşan bireysel kredi borçları 2002 yılında 6,6 milyar TL iken, 2019 yılında 618,5 milyar TL’ye, 2020 yılı Ekim ayı itibariyle de 849 milyar TL’ye çıkmıştır. Hane halkı borçları aynı dönemde bir önceki döneme göre 2020 ilk çeyreğinde 44 milyar, ikinci çeyreğinde ise 77 milyar TL artış gösterdi. AKP iktidarında 2002’den 2020 yılına kadar Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla 3 kat artarken, bireysel kredi borçları 100 kat arttı.

'4 MİLYON KİŞİ İLK DEFA KREDİ ÇEKTİ'

Pandemi nedeniyle yaşanan kredi patlaması borçlu sayısında mutlak bir artışla sonuçlandı. Sadece 2020 yılında 4 milyon 755 bin kişi 'ilk defa' kredi ile borçlandı. 2020 yılı Ekim ayı itibariyle bankalar ve banka dışı finansal kuruluşlar tarafından kullandırılan bireysel krediler yüzde 45 artarak 849 milyar TL olmuştur. Bireysel kredilerin yüzde 46'sını ihtiyaç kredileri, yüzde 34'ünü konut kredileri, yüzde 16'sını kredi kartları ve yüzde 4'ünü taşıt kredileri oluşturmuştur. Bireysel kredi kullanan kişi sayısı (takipteki krediler hariç) son bir yılda 2.4 milyon kişi artarak 33.9 milyon kişi olurken, ortalama kredi bakiyesi ise 25,1 bin TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Ekim ayında 82 bin kişi ilk defa ihtiyaç kredisi, 19 bin kişi ilk defa konut kredisi kullanırken, kredi kartı kullanan kişi sayısı 277 bin oldu. 84 bin kişi ise ilk defa kredili mevduat hesabı kullandı.

'KOBİ'LER İFLASTA'

KOBİ’ler büyük bir iflas eşiğine geldi. KOBİ’lerin iflası demek Türkiye ekonomisinin tepetaklak olması demektir. 2006 yılında 59,6 milyar TL borcu olan KOBİ’lerin 2020 yılı Ağustos ayı itibariyle 193,5 milyar TL ile sadece dövize endeksli borcu vardır. Yabancı para cinsindeki bu borç yükünü hafifletmek amacıyla TL cinsinden borçlanan KOBİ’ler borç kısır döngüsü içerisinde iflasa sürükleniyor.

Son bir yılda KOBİ kredi borcu yüzde 50 oranında arttı. KOBİ’lerde takibe girmiş alacak oranı pandemi öncesi dönemde yüzde 9,2 gibi yüksek bir orana çıktı. Ticari Krediler, 2020 yılı Ekim ayı itibariyle yüzde 41 artarak 2 trilyon 978 milyar TL olmuştur. Bu süreçte ticari kredilerin toplam içerisindeki payı yüzde 78 düzeyinde gerçekleşmiştir. Borç batağının yarattığı tehlike tablosunu Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan bizatihi itiraf etmiştir. Elvan bankacılık sektöründe yakın izlemede 382 milyar TL, takipte 151 milyar TL kredi olduğunu açıklamış, felaket senaryosunun tam içerisinde olduğumuzu açıkça göstermiştir.

Vatandaş yoksullaşıyor ve KOBİ’ler iflasın eşiğinde.

BORÇSUZ YAŞAM EKONOMİSİ

HDP olarak “Borçsuz Yaşam Ekonomisi” önerimiz kapsamında;

• Tüm vatandaşlarımızın 50.000 liraya kadar olan kredi kartı ve kredi borçlarının faizleri silinmeli, anaparaları faizsiz ve uzun vadeli olarak yeniden yapılandırılmalıdır. Böylece borç ve faiz yükü altında ezilen vatandaşlarımızın Borçsuz Yaşam’a geçebilmelerini,

• Esnaflar ve vatandaşlar açısından kredi borçlanmalarında faizlerin silinmesi, borçların sıfır faizle yeniden düzenlemesi, geleceğin ipotek altına alınmaması için adım atmayı,

• Bireysel kredi kartı borcu olanlardan temerrüde düşen ya da ödeyemeyenler için faizlerin silmeli, ana borcun uzun taksitli yeniden yapılandırarak tüm kredi kartı faizlerini düşürmeyi,

• Borçlu yurttaş/esnaf/KOBİ’ler için karşılıksız olmak kaydıyla sabit giderleri destekleme teşviki düzenlemeyi,

Tüm siyasi partiler ve demokratik kamuoyuna öneriyoruz. Krizin yükünün emekçilere, esnafa, yoksula çıkarılmasına rıza göstermeyeceğiz. HDP olarak “ekonomik adalet yoksa toplumsal barış imkânsızdır” diyerek 'Borçsuz Yaşam Ekonomisi'ni halklarımızla birlikte hayata geçireceğiz."