Sadece polislerle TOKİ görevlilerinin girebildiği ilçenin "yasaklı" bölgesinde çekilen son görüntülerde, özellikle bilinçli olarak tarihi ev ve köşklerin tahrip edildiği görülüyor. Tarihi evlerin yıkımına tanıklık eden mahalle sakinleri, "Birçok eski yapıyı sağlam olmasına rağmen önce dedektörlerle arama yaptılar, sonra yıktılar" dedi.

Sur'un halen devam eden "yasaklı" bölgesindeki tahribatın boyutu yeni yeni gün yüzüne çıkıyor. Yasağın halen sürdüğü bölgede şu ana kadar tarihi evler de dahil yaklaşık 2 bin 780 yapı yıkılırken, halen ayakta kalan 250 yapıdan ise cami, kilise, okul ve hamamlar dışındakilerin tamamı ise tahrip edilmiş durumda.

Sur'da çatışmaların sona erdiği 11 Mart 2016 tarihinden yaklaşık iki ay sonra yıkım ekiplerinin yasaklı bölgeye girerek yıkıma başladığını kaydeden Dabanoğlu mahallesi sakinleri, "Geçen yıl yazın Dabanoğlu'nun bazı sokaklarındaki yasağı kaldırınca bizler de evlerimize döndük. Evlerin çatısından yıkımı görebiliyorduk. Özellikle geceleri iş makineleriyle çalışıyorlardı. Tarihi evleri seçip projektör yardımıyla kazı yapıyorlardı. Ne çıkarıyorlardı göremiyorduk. Bu kazıdan sonraki gün ise iş makineleri söz konusu tarihi evi kökünden yıkıyordu. Bu aylarca devam etti" şeklinde konuştular.

'ÖZELLİKLE TARİHİ EVLERİ KONTROL ETTİLER'

Dabanoğlu mahallesinden Zahit E., halen yasağın sürdüğü Sur'un mahallelerindeki yapıların yüzde 85'inin yıkıldığını söyledi. Dabanoğlu'da kısmen yasağın kaldırılmasından sonra evlerine döndüklerini ancak iç kısımların halen yasak olduğunu kaydeden Zahit E., şunları belirtti: "Bir yıldır gözümüzün önünde tarihi evleri yıkıyorlar. Önce özellikle tarihi taş evleri kontrol ediyorlardı. Sonra dedektörlerle arama yapıyorlardı. Gece olunca da iş makineleriyle kazı yapıyorlardı. Bizim evimizin sağındaki solundaki taş evleri yıktılar. Halen kısmen ayakta duran var. Sanatçı Bedri Ayseli'nin evine bitişikti evimiz. Bizim evi yıktıktan sonra onun evinde de dedektörlerle arama yaptıktan sonra kazıya başladılar. Buradan da görebilirsiniz, ev halen ayakta ama sağ ve sol kısmında kazı yaptıkları görülüyor."

POLİS VE TOKİ EKİBİ YIKIMDA YER ALDI

İlk başta polis ve TOKİ yıkım ekiplerinin yıkımda yer aldığını kaydeden Savaş Mahallesi sakinleri de, halen ayakta kalan ve ağır şekilde tahrip edilmiş tarihi evlerin yıkımının müze yetkililerinin yasaklı bölgeye sokulmasından sonra durdurulduğunu söylediler. Halen yıkımın sürdüğü bölgede ayakta kalabilen sadece 20 kadar tarihi yapının kaldığını ve bunların da yıkılmak üzere olduğunu belirten mahalle sakinleri, "Evlerde bir gün öncesinde hava kararınca sivil kişiler dedektörlerle arama yapıyorlar, sonra branda çekip kazı yapıyorlardı. Özellikle tarihi evlerin kilerleri, bacaları ve bahçelerindeki su kuyularında kazı yapıyorlardı. Gündüz olunca da evler yıkılıyordu. 5-6 kepçe ve dozer birden çalışıyordu. Şubat ayından bu yana da müze görevlilerinin de yasaklı bölgeye girişine izin verdiler. Müze görevlileri geldikten sonra yıkabildiklerini yıkmışlardı zaten. Kalan tarihi yapıları ise öyle kaderine terk ettiler" şeklinde konuştular.

Sur'da halen Kurşunlu Cami, Paşa Hamamı, Arap Şeyh Cami, Şeyh Mathar Cami, Süleyman Nazif İlköğretim Okulu, Alparslan Anadolu Lisesi, Paşa Hamamı gibi yapılarda onarım çalışmaları devam ederken, tescilli 800 kadar yapının ise yüzde 97'si yıkılmış durumda.