ABD’nin arabuluculuğunda İsrail ile Filistin arasında yeniden başlayan barış görüşmeleri yeni gerilimlerle riske giriyor. İsrail’in “yasadışı” yeni yerleşim birimlerini ihaleye açması uluslararası tepkiye yol açarken, ABD tarafları “masaya geri dönmeye” çağırdı.

Washington’da Temmuz sonunda başlayan görüşmeler çerçevesinde İsrail ve Filistinli müzakerecilerin 14 Ağustos günü Kudüs’te görüşmeleri gerekiyor. Görüşme İsrailli müzakereci Tzipi Livni ile Filistinli müzakereci Saeb Erekat arasında gerçekleşecek.

İSRAİL YENİ KONUTLARI İHALEYE AÇTI

İsrail Pazartesi günü Doğu Kudüs’te yapılması planlanan 793 ünitelik konut ile Batı Şeria’daki 394 konutu ihaleye açtı.

Görüşmelerde anlaşmazlığa yol açan iki temel konudan biri İsrail’in yerleşim birimleri inşaatını sürdürmesi olurken, Filistinli tutsakların serbest bırakılması diğer temel koşul olarak sunuluyor. Tutsaklar konusu İsrailli Başbakan Benyamin Netanyahu’nun ittifakları arasında tepkiyle karşılanıyor.

KERRY: NEGATİF TEPKİ GÖSTERMEYİN

Üç yıldan beridir donmuş olan barış görüşmeleri ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin arabuluculuğu ile yeniden başladı. Kerry 12 Ağustos günü yaptığı açıklamada Filistinlilerden İsrail’in konut inşaatlarına ilişkin duyurusuna “negatif tepki göstermemesini” istedi ve müzakere masasına “hızlı bir şekilde geri dönmenin” önemi üzerinde durdu.

İsrail’in Filistin topraklarındaki “tüm yerleşmelerini gayrımeşru olarak değerlendirdiklerini” ifade eden Kerry, bu pozisyonundan vazgeçirmek için Netanyahu ile pazartesi günü görüştüğünü ve yeniden bir telefon görüşmesi yapacağını belirtti.

Kerry Kolombiya ziyaretinde yaptığı açıklamada İsrail’in yeni konut inşaatlarını ihaleye açmasının “bir açıdan beklenen” bir durum olduğunu ederek, yeniden başlayan barış görüşmeleri önünde bir engel oluşturmaması gerektiğini savundu.

“Bir kez güvenlik ve sınır sorunlarını çözdünüz mü, yerleşme sorununu da çözmüşsünüzdür” diyen Kerry, “tüm taraflardan negatif davranmamalarını ve negatifliğe kışkırtmamalarını” isterken, “zamanın önemini anlamaya, büyük sorunları görüşmek için sakin, ihtiyatlı, acele etmeden ileriye gitmeye” çağırdı.

AB, BM VE RUSYA’DAN TEPKİ

Filistinli müzakereci Muhammed Chtayyeh, “Açık ki İsrail hükümeti müzakerelerin yeniden başlamasından üç gün önce yeni inşaatları onaylamakla, uluslararası toplum ve ABD’nin görüşmelerin başlaması için gösterdiği çabaları sabote etmeye çalışıyor” dedi.

Avrupa Birliği Dışişlişkiler Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton’un sözcüsü Michael Mann, Filistin ve İsraillileri “görüşmeleri rayından çıkaracak türden tüm girişimlerden uzak durmaya” çağırdı.

Batı Şeria’daki yerleşim birimlerinin uluslar arası toplumun gözünde “yasadışı” olduğunu kaydeden Mann, bunun “iki Devletli bir çözümü imkansızlaştırma” riski olduğunu söyledi.

Birleşmiş Milletler de Batı Şeria’daki kolonizasyonu “illegal” olarak gördüklerini ifade ederken, Rusya daha “ölçülü” bir dille İsrail’in konutlara ilişkin yeni açıklamasının “ters etki” yaratacağını belirtti.

İSRAİL GERİ ADIM ATMIYOR

Tepkilere rağmen İsrail hükümeti geri adıma atmaya yanaşmıyor. Benyamin Netanyahu’nun sözcüsü Mark Regev, “Kudüs ve kolonilerde karar verilen inşaatlar İsrail’e ait olarak kalacak olan arazilerdedir” dedi.

Batı Şeria’daki İsrail yerleşim birimlerindeki nüfus İsrail’in nüfusundan iki kat daha hızlı artıyor. 2013’ün ilk yarısında yüzde 2’lik bir artış yaşandı. Diğer bir ifadeyle buradaki yerleşim birimlerinde yaşayanların sayısı 367 bin kişiye çıktı.

26 FİLİSTİNLİ TUTSAK SERBEST BIRAKILACAK

Bir yandan yeni yerleşim birimlerinin yapılması için ihale açılırken, aynı gün uzun bir süredir cezaevinde tutulan 26 Filistinli tutsağın serbest bırakılmasına yeşil ışık yakıldı. İsrail barış görüşmeleri çerçevesinde, 1993’teki Oslo anlaşmaları önceki tutuklanan Filistinli ve İsrailli Arap tutsaklardan oluşan 104 kişiyi serbest bırakmayı kabul etmişti. Serbest bırakılacak 24 kişilik ilk grubun isimleri de yayınlandı.  Filistinli yetkililere göre bunlardan 20’si El Fetih üyesi, diğerleri de Hamas ve İslami Cihad üyelerinden oluşuyor.

Hamas Pazartesi günü yaptığı açıklamada barış görüşmelerinin “boş” olduğunu söylemişti.  Filistinliler tutsakların serbest bırakılmasını bir koşul olarak dayatıyor. Barış görüşmeleri üç aşamalı olarak ele alınıyor. İsrailli Haaretz gazetesine göre bazı tutsaklar doğrudan yurtdışına sınırdışı edilebilir. Bu da Filistinli yetkililerin tepkisine yol açıyor.