Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) ve Tutuklu Aileleri ile Yardımlaşma Derneği (TUAY-DER) öncülüğünde cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırlanan rapor, kamuoyu ile paylaşıldı. ÖHD Amed Şubesi’nde yapılan basın toplantısına, Tutsak yakınları, Barış Anneleri Meclisi üyeleri, ÖHD Şube eşbaşkanları Halise Dakarlı ve Muharrem Şahin, Halkların Demokratik Partisi (HDP) İl Eşbaşkan vekilleri ve yöneticileri katıldı.
Raporu ÖHD Amed Şube yöneticisi Muhittin Muğuç okurken, Barış Anneleri Meclisi üyeleri adına Yesure Tufan konuştu.
Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin kaldırılması talebiyle başlatılan açlık grevinin 71. gününde devam ettiğini belirten Muğuç, Mardin, Elazığ, Malatya, Elbistan, Antep ve Nizip cezaevlerindeki hak ihlallerine ilişkin derneklerinin Hapishane Komisyonu ile TUAY-DER yöneticilerinden oluşan bir heyetle ziyaret gerçekleştirdiklerini kaydetti. Muğuç, “Cezaevlerinde tutuklular görüşmeler gerçekleştirdik  ancak cezaevleri ile yapmak istediğimiz görüşmeler ise sonuçsuz kaldı” dedi.  
Tutsakların maruz kaldığı hak ihlallerinin artarak devam ettiğini ifade eden Avukat Muğuç, bu mağduriyetlerin yürürlüğe giren ‘Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik’ ile tutukluların tahliye edilmeyerek daha hak ihlallerinin daha da arttığını söyledi. Muğuç, “Pandemi döneminde gerekçesiz ve keyfi olarak siyasi tutuklular tahliye edilmiyor. Tutukluların yaşam hakları, özgürlük ve güvenlik hakkı, hak arama hürriyeti hakkı gibi birçok hakları gözardı ediliyor” dedi.

 HAK İHLALLERİ

Salgın ileri sürülerek cezaevlerindeki tüm sosyal etkinliklerin yasaklandığını, temizlik maddelerinin verilmediğini hatırlatan Muğuç, cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerini şöyle sıraladı:
“*Covid tedbirlerinin mahpusların sağlığa erişim haklarını engellediğini, diş ağrıları sebebiyle yaklaşık 1 yıldır hastaneye sevklerinin yapılmadığını belirtmişlerdir. Yine mahpusların sağlık sorunları sebebiyle revire çıkarılmadıklarını, Covid nedeniyle doktorun sağlık şikayetlerini ve kontrollerini koğuş kapısında gerçekleştirdiğini belirtmişlerdir. Bu kapsamda mahpuslar sağlık sorunlarını ellerindeki ağrı kesicilerle şu aşamada geçici olarak gidermeye çalıştıklarını belirtmişlerdir.
*Çok basit gerekçelerle uygulanan disiplin cezaları neticesinde mektup ve telefon yasaklarının çok sık uygulandığı belirtilmiştir. İletişim ve görüş yasağı şeklinde uygulanan cezaların dolaylı bir tecride dönüştüğü ifade edilmiştir.
*Akçadağ Hapishanesi’nde ayakta sayımın dayatıldığını ve bu yüzden haklarında tutanak tutulup disiplin cezası aldıklarını, 1’er 2’er 3’er günlük hücre cezalarının verildiğini belirtmişlerdir.
*Hapishane personellerinin bireysel, keyfi ve tahrik edici söz ve davranışlarının olduğunu ifade etmişlerdir. İnfaz koruma memurları tarafından sözlü, bağırarak tehdit, küfür şeklinde şiddet içeren yaklaşımları olduğunu belirtmişlerdir.
*Kıyafet kotası bahanesiyle kıyafetlerin verilmediğini ve ailelerinin gönderdiği kıyafetlerin ise eski olduğu bahanesiyle alınmadığını, bu şekilde gelen kıyafetlerin verilmeyip depoya kaldırıldığını belirtmişlerdir.
*Ceza İnfaz Kurumlarında istenilen gazetelere ulaşımın imkansız olduğu ve özellikle mektuplara el konma, göndermeme uygulamalarının olduğu belirtilmiştir.
*Birçok hapishanede kargoların ya hiç verilmediği ya da çok geç verildiği hususu dile getirilmiştir.
*Başvurular üzerine yapılan ziyaretlerin yapıldığı tüm hapishanelerde sosyal aktivitelerin tamamen kaldırıldığı belirtmiştir. Bu kapsamda mahpuslar tamamen tecrit altında olduklarını dile getirmişlerdir.”

TESPİT VE YAPILMASI GEREKENLER

Cezaevlerine dönük tespit ve yapılması gerekenleri ise şöyle sıralandı:
 “*Hapishanelerde yaşanan sorunlar hakkında ilgili ulusal ve uluslararası kurumlara bilgilendirilme ve gerekli başvuruların yapılması gerekmektedir.
*Hapishanelerde hasta tutukluların tedavi koşullarının derhal sağlanması gerekmektedir.
*Hapishanelerde mahpuslara yönelik işkence ve kötü muamele uygulamalarından derhal vazgeçilmeli; hukuka aykırı fiiller gerçekleştiren kamu görevlileri hakkında etkin soruşturma mekanizmaları işletilmelidir.
*Hapishanelerde mahpusların mahremiyet hakkına saygı duyulmalı; mahrem alanlarını gösteren kameralar derhal kaldırılmalıdır.
*Mahpusların sosyal ve kültürel etkinlik gerçekleştirmeleri için gerekli olanaklar sağlanmalıdır.
*Hapishanede kalan mahpusların özgürlüğünden alıkonulduğu süre boyunca sağlıklı bir ortamda kalmaları için gerekli temizlik araçları kendilerine verilmeli, kişisel koruyucu malzemeler ile temizlik malzemelerinin kantinden ücreti karşılığında değil, ücretsiz erişimi sağlanmalıdır, hijyen koşullarına dikkat edilmeli, pandemi koşulları dikkate alındığında temizlik ve sağlık konularında titiz davranılması gerekmektedir.
*İnceleme yapan kurum üyeleri ve yetkilileri; hapishane rejimi, fiziki koşullar ve mahpuslara yönelik hukuka aykırı gerçekleştirilen muameleler hakkında etkili bir idari ve yargısal denetim sağlanması gerektiğini tespit etmiştir. İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı ya da Onur Kırıcı Muamele ya da Cezanın Önlenmesi Sözleşmesi Seçmeli Protokolüne uygun şekilde “bağımsız” ulusal denetim mekanizmalarının oluşturulması için hükümeti derhal gerekli çalışmaları başlatmaya davet etmektedir. Ceza İnfaz Kurumlarında yaşanan hak ihlallerine karşı Adalet Bakanlığı’nı ve TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu’nu göreve davet ediyoruz.
*Bilim Kurulu ve Adalet Bakanlığının açıkladığı ölçüler doğrultusunda hapishanelerde salgına ilişkin tedbirler artırılmalıdır. Bu çerçevede hapishane temizliği, dezenfekte edilmesi, infaz koruma memurlarının sosyal temas kurallarına uyması öncelikli önerilerdir.
*Hapishanelerin, Milletvekilleri, Baro temsilcileri ve STK’lerden oluşan bir heyetle Koronavirüs tedbirlerine uygun bir şekilde ziyaret edilmesi ve özellikle açlık grevlerine dair hapishanelerde yaşanan sürecin doğrudan gözlemlenmesi gerekmektedir.
*Gözlem ve Sınıflandırma Merkezleri ile Hükümlülerin Değerlendirilmesin Dair Yönetmelik ile uygulanmaya başlanılan hükümlerin bir an evvel ortadan kaldırılarak tahliye hakları engellenen, infazları yakılan mahpusların ivedilikle tahliye edilmeleri için gerekli işlemler daha fazla hak ihlaline sebebiyet vermeden yapılmalıdır.”

ANNELER: AYAĞA KALKALIM, SESSİZ KALMAYALIM

Toplantıda konuşan Beyaz Tülbentli Anneler’den Yesure Tufan ise açlık grevlerinden kaynaklı uyuyamadıklarının söyledi. Tufan, “Çünkü biz anneyiz ve içimiz yanıyor. Yatamıyoruz, çocuklarımızdan bir haber gelir diye. Tutuklularımızın sağlık sorunları var. Açlık grevlerine giriyorlar. Çocuklarımız orada ölüyor” diye kaydetti.
Tufan, tüm kesimlere çağrıda bulunarak, açlık grevlerine sessiz kalınmaması gerektiğini kaydederek, şöyle dedi:
“STK’ler, dünyanın dört tarafındaki Kürtler ayağa kalksın, bize yardımcı olsunlar. Anneler ağlamasın. Toprak altına yeteri kadar çocuğumuz var. Genel af istiyoruz. Cezaevlerinde ağır hasta tutuklular var. Kimsenin ölmesini istemiyoruz. Türk annelere çağrıda bulunuyoruz; bize destek olun. Çocuklarımız aç iken biz sofraya oturamıyoruz. Artık yeter.”